Renk Teorisi Nedir ve Ne İşe Yarar?
Hayatta aldığımız birçok kararda göz zevkimize göre renk seçimleri yapıyoruz. Böylece farklı renklerle bir uyum yaratmaya çalışıyoruz. Peki renk seçimi yaparken bilimden destek almaya ne dersiniz? Yüzyıllardır çok çeşitli bilim dallarında çalışmalar yapmış bilim insanlarının geliştirdiği renk teorisi ile hayatınızın her alanında mükemmel görsel uyumu yakalayabilirsiniz.
Renk Teorisi Nedir?
Okulda öğrendiklerimizden de hatırlayabileceğimiz gibi Newton, karanlık bir odada üçgen şeklindeki bir cam prizmadan geçirdiği ışığı beyaz bir perdeye yansıttı ve perdede yedi farklı renk gördü.
Bu renkler, gökkuşağında da sırasıyla gördüğümüz kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert ve mor. Bu sırayı, ışığın kırılma açısı belirliyor. Ayrıca Newton bu deneyinde, bu 7 rengin birleşmesiyle beyazın ortaya çıktığını keşfetti.
Fransız fizikçi ve rahip Edme Mariotte, ressam Jacob Christoph Le Blon, ressam Claude Boutet, İngiliz böcekbilimci ve gravürcü Moses Harris, böcekbilimci Ignaz Schiffermüller, İsviçreli matematikçi Johann Heinrich Lambert, ünlü Alman yazarlar Johann Wolfgang von Goethe ve Friedrich von Schiller gibi pek çok bilim insanı ve sanatçı, renk teorisi üzerine çalışmalar yaptı ve eserler verdi.
Le Blon, ana ve ara renkleri belirlerken Harris ilk renk çemberini yarattı. Lambert bambaşka bir yaklaşımla, en üstte beyazın bulunduğu bir renk piramidi yarattı.
İlk olarak Isaac Newton tarafından ortaya atılan teori, 19. yüzyıla kadar tekrar tekrar incelendi ve geliştirildi. Bilimsel arayışlara zamanla, renklerin birbirleri ile farklı açılardan uyumu ve insanlar üzerindeki psikolojik etkileri de eklendi.
Bugün tek bir renk teorisinden bahsetmek mümkün değil. Renk teorisi dendiğinde renklerin fiziksel özellikleri, psikolojik etkileri, renk armonisi gibi bu alanda ortaya atılan tüm teoriler kast edilir.
Günümüzde, özellikle tanıtım ve pazarlama sektöründe ürün tasarımlarında, ambalaj, ürün etiketi, afiş, web sitesi tasarımlarında, iç mimaride, sinemada ve daha pek çok alanda belli başlı duyguları hedef kitleye iletmek için renklerin psikolojik etkileri baz alınıyor.
Renk Çemberi Nedir?
Renk çemberi, renklerin dalga boylarına göre sıralandıkları standart bir infografiktir. Renk çemberi, renklerin bir arada sistematik bir şekilde görülebilmesi ve birbirleriyle ilişkilerinin daha kolay algılanabilmesi için kullanılır. Renk çemberinde ana, ara ve bütünleyici renkler bir arada görülebilir.
Renk Modelleri
Renk çemberi baz alınarak oluşturulan renk modelleri, renkleri soyut ortamda nümerik bir ifadeyle tanımlayabilmek için geliştirilmiş spesifik modellerdir. En bilinen renk modelleri, bilgisayar kullanımının yaygınlaşmasıyla günlük yaşamlarımızda da sıkça karşılaştığımız RGB ve CMYK.
RGB renk modelinin adı, kırmızı (red), yeşil (green) ve mavi (blue) renklerin İngilizce karşılıklarının baş harflerinden meydana gelir. Bu üç rengin siyah zeminde farklı oranlarda birleşmeleriyle elde edilen renkleri tanımlamakta kullanılır. Bilgisayar, televizyon gibi monitörlerde RGB modeli kullanılır.
CMYK renk modeli ise adını camgöbeği (cyan), kızıl-mor (magenta) ve sarı (yellow) renklerin İngilizce baş harflerinden alır. K harfi siyahı temsil eder. CMYK modeli baskı teknolojilerinde kullanılır.
Aklınıza gelebilecek tüm basılı materyaller; kitaplar, gazete ve dergiler, fotoğraflar, ürün ambalajları ve kutular, tabelalar, banka kartları, biletler, poşetler , baskılı tekstil ürünleri , CMYK modeli ile renklendirilirler.
Ana Renkler
Evrende doğal olarak bulunan 3 adet ana renk vardır: Kırmızı, sarı ve mavi. Diğer tüm renkler, bu ana renklerin karışımlarından meydana gelirler
Ara Renkler
Kırmızı ile sarının karışımıyla oluşan turuncu, kırmızı ile mavinin karışımıyla oluşan mor ve mavi ile sarının karışımıyla oluşan yeşil ara renklerdir.
Sıcak Renkler
Kırmızı, turuncu ve sarı tonlarındaki renkler sıcak renklerdir. Bu renklerin kullanıldığı cisimler gözümüze daha yakın ve büyük görünürler.
Soğuk Renkler
Mavi, yeşil ve mor tonlarındaki renkler sıcak renklerdir. Sıcak renklerin aksine bu renklerdeki cisimler ise daha uzak ve küçük görünürler.
Akromatik (Nötr) Renkler
Aslında renk olarak kabul edilmeyen siyah ve beyaz ile bunların birleşiminden meydana gelen gri tonları akromatik renkler olarak adlandırılırlar.
Renk Armonisi Nedir?
Renk armonisi, renklerin birbirleri ile uyumu ifade eden bir terimdir. Belli kurallar dahilinde oluşturulan renk kombinasyonları dikkat çeker, göze hitap eder ve daha fazla tercih edilirler. Bu renk uyumu çeşitli yollarla sağlanabilir. Renk armonileri oluşturulurken renk çemberi kullanılır.
Analog Renk Armonisi
Renk çemberinde yan yana duran 3’lü renk gruplarının yarattığı uyuma analog renk armonisi denir. Örneğin mavi, mavi-yeşil ve yeşil renkler bir analog renk armonisi oluştururlar.
Tek Renk Armonisi
Bir renge siyah ya da beyaz eklenerek elde edilen tonlarla oluşturulan renk uyumudur. Tek renk armonisi, monokrom renk armonisi adıyla da bilinir.
İkili Armoni
Renk çemberinde bir rengin tam karşısında duran renge tamamlayıcı renk denir. İkili armoni, tamamlayıcı renklerle oluşturulur. Birbirlerinin zıttı olan renkler bir arada kullanıldıklarında daha parlak görünürler. Bu renkler birbirleriyle karıştıklarında gri renk elde edilir.
Üçlü Armoni
Renk çemberine yerleştirilen bir eşkenar üçgenin köşelerine denk gelen renklerle oluşturulan armonidir. Çember üzerinde birbirlerine eşit uzaklıkta bulunan ana ve ara renk grupları üçlü armoniye örnek gösterilebilir.
Dörtlü Armoni
Renk çemberine yerleştirilen bir dikdörtgen veya karenin köşelerine denk gelen renklerin oluşturduğu uyumdur. Dörtlü armoni, renk çarkının yapısı dolayısıyla 2 tamamlayıcı renk grubundan oluşur.
Çapraz Tamamlayıcı Renk Armonisi
Bir rengin, renk çemberinde tam karşısında bulunan tamamlayıcı rengin komşularıyla oluşturduğu uyumdur. Örneğin sarının tamamlayıcı rengi mordur. Morun iki yanında bulunan mavi-mor ve kırmızı mor renkleri sarı ile birlikte çapraz tamamlayıcı renk armonisini oluşturur.
Gri Armoni
Siyah, beyaz ve gri tonlarının uyumudur.
Renk Teorisi Nedir?
Okulda öğrendiklerimizden de hatırlayabileceğimiz gibi Newton, karanlık bir odada üçgen şeklindeki bir cam prizmadan geçirdiği ışığı beyaz bir perdeye yansıttı ve perdede yedi farklı renk gördü.
Bu renkler, gökkuşağında da sırasıyla gördüğümüz kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert ve mor. Bu sırayı, ışığın kırılma açısı belirliyor. Ayrıca Newton bu deneyinde, bu 7 rengin birleşmesiyle beyazın ortaya çıktığını keşfetti.
Fransız fizikçi ve rahip Edme Mariotte, ressam Jacob Christoph Le Blon, ressam Claude Boutet, İngiliz böcekbilimci ve gravürcü Moses Harris, böcekbilimci Ignaz Schiffermüller, İsviçreli matematikçi Johann Heinrich Lambert, ünlü Alman yazarlar Johann Wolfgang von Goethe ve Friedrich von Schiller gibi pek çok bilim insanı ve sanatçı, renk teorisi üzerine çalışmalar yaptı ve eserler verdi.
Le Blon, ana ve ara renkleri belirlerken Harris ilk renk çemberini yarattı. Lambert bambaşka bir yaklaşımla, en üstte beyazın bulunduğu bir renk piramidi yarattı.
İlk olarak Isaac Newton tarafından ortaya atılan teori, 19. yüzyıla kadar tekrar tekrar incelendi ve geliştirildi. Bilimsel arayışlara zamanla, renklerin birbirleri ile farklı açılardan uyumu ve insanlar üzerindeki psikolojik etkileri de eklendi.
Bugün tek bir renk teorisinden bahsetmek mümkün değil. Renk teorisi dendiğinde renklerin fiziksel özellikleri, psikolojik etkileri, renk armonisi gibi bu alanda ortaya atılan tüm teoriler kast edilir.
Günümüzde, özellikle tanıtım ve pazarlama sektöründe ürün tasarımlarında, ambalaj, ürün etiketi, afiş, web sitesi tasarımlarında, iç mimaride, sinemada ve daha pek çok alanda belli başlı duyguları hedef kitleye iletmek için renklerin psikolojik etkileri baz alınıyor.
Renk Çemberi Nedir?
Renk çemberi, renklerin dalga boylarına göre sıralandıkları standart bir infografiktir. Renk çemberi, renklerin bir arada sistematik bir şekilde görülebilmesi ve birbirleriyle ilişkilerinin daha kolay algılanabilmesi için kullanılır. Renk çemberinde ana, ara ve bütünleyici renkler bir arada görülebilir.
Renk Modelleri
Renk çemberi baz alınarak oluşturulan renk modelleri, renkleri soyut ortamda nümerik bir ifadeyle tanımlayabilmek için geliştirilmiş spesifik modellerdir. En bilinen renk modelleri, bilgisayar kullanımının yaygınlaşmasıyla günlük yaşamlarımızda da sıkça karşılaştığımız RGB ve CMYK.
RGB renk modelinin adı, kırmızı (red), yeşil (green) ve mavi (blue) renklerin İngilizce karşılıklarının baş harflerinden meydana gelir. Bu üç rengin siyah zeminde farklı oranlarda birleşmeleriyle elde edilen renkleri tanımlamakta kullanılır. Bilgisayar, televizyon gibi monitörlerde RGB modeli kullanılır.
CMYK renk modeli ise adını camgöbeği (cyan), kızıl-mor (magenta) ve sarı (yellow) renklerin İngilizce baş harflerinden alır. K harfi siyahı temsil eder. CMYK modeli baskı teknolojilerinde kullanılır.
Aklınıza gelebilecek tüm basılı materyaller; kitaplar, gazete ve dergiler, fotoğraflar, ürün ambalajları ve kutular, tabelalar, banka kartları, biletler, poşetler , baskılı tekstil ürünleri , CMYK modeli ile renklendirilirler.
Ana Renkler
Evrende doğal olarak bulunan 3 adet ana renk vardır: Kırmızı, sarı ve mavi. Diğer tüm renkler, bu ana renklerin karışımlarından meydana gelirler
Ara Renkler
Kırmızı ile sarının karışımıyla oluşan turuncu, kırmızı ile mavinin karışımıyla oluşan mor ve mavi ile sarının karışımıyla oluşan yeşil ara renklerdir.
Sıcak Renkler
Kırmızı, turuncu ve sarı tonlarındaki renkler sıcak renklerdir. Bu renklerin kullanıldığı cisimler gözümüze daha yakın ve büyük görünürler.
Soğuk Renkler
Mavi, yeşil ve mor tonlarındaki renkler sıcak renklerdir. Sıcak renklerin aksine bu renklerdeki cisimler ise daha uzak ve küçük görünürler.
Akromatik (Nötr) Renkler
Aslında renk olarak kabul edilmeyen siyah ve beyaz ile bunların birleşiminden meydana gelen gri tonları akromatik renkler olarak adlandırılırlar.
Renk Armonisi Nedir?
Renk armonisi, renklerin birbirleri ile uyumu ifade eden bir terimdir. Belli kurallar dahilinde oluşturulan renk kombinasyonları dikkat çeker, göze hitap eder ve daha fazla tercih edilirler. Bu renk uyumu çeşitli yollarla sağlanabilir. Renk armonileri oluşturulurken renk çemberi kullanılır.
Analog Renk Armonisi
Renk çemberinde yan yana duran 3’lü renk gruplarının yarattığı uyuma analog renk armonisi denir. Örneğin mavi, mavi-yeşil ve yeşil renkler bir analog renk armonisi oluştururlar.
Tek Renk Armonisi
Bir renge siyah ya da beyaz eklenerek elde edilen tonlarla oluşturulan renk uyumudur. Tek renk armonisi, monokrom renk armonisi adıyla da bilinir.
İkili Armoni
Renk çemberinde bir rengin tam karşısında duran renge tamamlayıcı renk denir. İkili armoni, tamamlayıcı renklerle oluşturulur. Birbirlerinin zıttı olan renkler bir arada kullanıldıklarında daha parlak görünürler. Bu renkler birbirleriyle karıştıklarında gri renk elde edilir.
Üçlü Armoni
Renk çemberine yerleştirilen bir eşkenar üçgenin köşelerine denk gelen renklerle oluşturulan armonidir. Çember üzerinde birbirlerine eşit uzaklıkta bulunan ana ve ara renk grupları üçlü armoniye örnek gösterilebilir.
Dörtlü Armoni
Renk çemberine yerleştirilen bir dikdörtgen veya karenin köşelerine denk gelen renklerin oluşturduğu uyumdur. Dörtlü armoni, renk çarkının yapısı dolayısıyla 2 tamamlayıcı renk grubundan oluşur.
Çapraz Tamamlayıcı Renk Armonisi
Bir rengin, renk çemberinde tam karşısında bulunan tamamlayıcı rengin komşularıyla oluşturduğu uyumdur. Örneğin sarının tamamlayıcı rengi mordur. Morun iki yanında bulunan mavi-mor ve kırmızı mor renkleri sarı ile birlikte çapraz tamamlayıcı renk armonisini oluşturur.
Gri Armoni
Siyah, beyaz ve gri tonlarının uyumudur.